بررسی و تحلیل سیر موضوعات و مفاهیم ادبی در شعر فارسی لرستان (تا پایان عصر مشروطه)

آن گونه که از تذکره ها و تواریخ ادبی بر می آید، اولین شاعران فارسی سُرای لرستانی، از قرن هفتم به بعد، شروع به طبع آزمایی نموده اند و آثار آنان، به شکل دیوان مستقل و یا به صورت پراکنده، در خلال جُنگ ها، اسناد و کتیبه های تاریخی، تذکره ها و کُتب تاریخ ادبیات، ضبط شده است. با وجود این، نبودن مرجعی موثق، جامع و مستقل در حوزه ی بررسی موضوعات و مفاهیم ادبی شعر فارسی لرستان، ضرورت این تحقیق را ایجاب می کند. در این پایان نامه، بررسی و تحلیل موضوعات و مفاهیم شعر فارسی لرستان، بر اساس انواع اصلی و فرعی ادبی صورت گرفته است. این موضوعات، در دو بخش کلی «موضوعات اصلی» و «موضوعات فرعی»، تحلیل شده که بخش اول آن شامل موضوعات حماسی، غنایی و تعلیمی می باشد و بخش دوم، به گونه هایی از قبیل ساقی نامه، مرثیه، مفاخره، ماده تاریخ، بهاریه، مناجات، مدیحه، نصاب، هجو، طنز و هزل، شهرآشوب، مناظره، گلایه، اشعار انتقادی و... می پردازد. نتیجه ای که در مجموع، به دست می آید این است که ادبیات حماسی لرستان، تأثیر بسیار زیادی از سبک سرایش شاهنامه ی فردوسی پذیرفته است. شعر غنایی ای که در فضای لرستان سروده شده، در بیان احساسات و عواطف درونی، از سادگی و بی پیرایگی در انتقال مفاهیم و توصیف تصاویر، بهره مند است. علاوه بر این، موضوعات و مفاهیمی که در حیطه ی نوع ادب غنایی قرار می گیرند، قدیمی ترین و پُرکاربردترین مضامین ادبی شعر فارسی لرستان را تشکیل داده اند. موضوعات نوع ادب تعلیمی نیز در ادبیات فارسی لرستان، تقریباً منحصر به موضوعات اجتماعی و مفاهیم اخلاقی و در مقیاسی محدودتر، مذهبی و عرفانی است. همچنین در شعر فارسی لرستان، بسامد مفاهیمی مانند ابراز احساسات و عواطف درونی، مدایح و مراثی مذهبی، نکوهش دنیا و شکوه از بی وفایی روزگار، توصیفات حسی و طبیعی از محیط اطراف، طنزهای سیاسی و اشعار انتقادی، بیشتر از سایر موضوعات خودنمایی می کند. اکثر این مفاهیم، تحت تأثیر جریان های ادبی و سیاسی کشور شکل گرفته اند؛ با این حال نباید از موضوعات خاص این خطه - که ¬برگرفته از روحیه و طرز معیشت این مردمان است¬- غافل بود.